MINGGU KE EMPAT : JURNAL REFLEKSI

MUZIK WAYANG KULIT

Muzik wayang kulit bukan sesuatu yang asing bagi masyarakat Malaysia. Wayang kulit telah menjadi salah satu daripada budaya yang menjadi identiti kepada masyarakat Melayu. Menurut sejarah wayang kulit merupakan seni tradisional Asia Tenggara yang merangkumi Thailand, Indonesia dan Malaysia. Wayang kulit ini telah berkembang di wilayah seperti Phattalung di Selatan Thailan, Jawa di Indonesia dan sebelah timur Semenanjung Malaysia iaitu Kelantan dan Terengganu. Di Malaysia terdapat empat jenis wayang kulit iaitu wayang kulit purwa atau Jawa, wayang kulit Melayu, wayang gedek dan wayang kulit Kelantan.

Wayang kulit Jawa merupakan wayang kulit yang berasal daripada Indonesia. Di Malaysia, wayang kulit jawa atau purwa dipersembahkan oleh orang berketurunan jawa di Johor dan Selangor. persembahan wayang ini masih mengekalkan ciri wayang kulit purwa asli iaitu epik Ramayana dan Mahabrata. wayang ini di mainkan dengan iringan muzik dan juga penyanyi. Salah satu alat muzik yang menggambarkan identiti jawa wayang kulit ini adalah penggunaan alat muzik gamelan Jawa.

Rajah 1: Alat Muzik Gamelan Jawa

Rajah 2: Pemain muzik sedang memainkan Muzik untuk persembahan wayang kulit

Cerita yang disampaikan dalam wayang kulit Jawa ini adalah berdasarkan cerita Pendawa jawa yang mempunyai kaitan dengan cerita epik ramayana daripada India. Bahasa yang digunakan dalam persembahan wayang ini adalah bahasa Jawa dan terdapat juga dialek Melayu diselitkan dalam dialog yang disampaikan.

Patung yang digunakan dalam wayang kulit ini adalah sama seperti patung wayang kulit Kelantan. Namun patung wayang kulit Jawa dan Kelantan dapat dibezakan melalui bentuk mata patung. Jahitan mata patung yang memegang watak pahlawan adalah mata pepelang untuk watak jahat dan mata prebes untuk watak pertapa.

Rajah 3. Patung wayang kulit Jawa

Wayang Kulit Jawa: DEWA RICI

Sebagai kesimpulan, kuliah pada minggu ke empat banyak memberikan pengetahuan baru kepada penulis. Bagi meningkatkan lagi pengetahuan penulis berkaitan dengan muzik wayang kulit, pelatih akan mencari maklumat daripada sumber lain seperti buku, bahan internet dan juga majalah.

Teruskan Membaca...

MINGGU KE TIGA : JURNAL REFLEKSI

Salam sejahtera dan salam satu Malaysia..

Sekali lagi kita ditemukan dalam lembaran refleksi kuliah yang ke tiga dalam subjek Muzik Tradisional Malaysia. Dalam lembaran refleksi ke tiga ini, penulis akan berkongsi maklumat berkenaan dengan kuliah yang telah disampaikan. Objektif pembelajaran yang telah digariskan dalam kuliah ini adalah mengenalpasti kaedah klasifikasi muzik tradisional Malaysia, mengenalpasti katogori muzik tradisional Malaysia dan mengenalpasti ciri-ciri muzik tradisional Malaysia. Muzik tradisional malaysia telah mengalami penyesuaian daripada budaya setempat yang telah menjadi sebati dengan kehidupan masyarakat Maalaysia. Muzik tradisional malaysia dapat diklasifikasikan mengikut beberapa budaya luar seperti budaya muzik Cina, India dan Barat. Disamping itu, muzik tradisional Malaysia dapat dibahagiakn kepada lima katogori utama iaitu muzik rakyat, muzik klasik, muzik sinkretik dan muzik kontemporari.

Pertembungan antara muzik rakyat dan muzik istana dengan unsur lain dapat melahirkan sebuah muzik yang dikenali sebagai muzik sinkretik atau accultured. muzik sinkretik kerap kali terdapat dalam budaya bandaran. muzik ini diterima sebagai muzik tradisional Melayu yang melibatkan berbagai-bagai jenis vokal, tarian dan teater. dalam muzik sinkretik, unsur-unsur asli dalam muzik tradisi dicampurkan dengan unsur luar seperti sumber muzik dan teater dari Arab, Parsi, India dan Barat.

Sebagai contoh, alat muzik Cak lempong merupakan salah satu alat muzik tradisional Malaysia yang tergolong dalam alat muzik sinkretik. Cak lepong juga tergolong dalam keluarga gong yang berukuran kecil. Cak lempong mula berkembang di kalangangan masyarakat Melayu berketurunan minangkabau di Negeri Sembilan. Cak lempong dimainkan bersama iringan alat-alat muzik lain seperti seruling buluh, salung, rebana dan gong untuk mengiringi pencak silat, tarian lilin, randai dan tarian serta nyanyian. Dalam situasi tertentu alat muzik cak lempong boleh dijadikan sebagai alat pengganti bagi canang seperti dalam dikir barat dan wayang kulit kelantan. Namun dalam keadaan sedemikian nama sifatnya dijelaskan sebagai alat canang. Hal ini berdasarkan kepada kontekstual persembahannya yang amat berkait dengan tuntutan disiplin berkenaan. Dalam amalan persembahan masa kini, kumpulan cak lempong dibahagikan kepada tiga bahagian mengikut fungsinya iaitu bahagian "gereh" yang memainkan melodi, manakala "tingkah" dan suasa akan memainkan ritheme secara berhomofoni sebagai unsur pelengkap kepada irama kepada sebuah lagu tersebut.

Alat muzik Cak Lempong

Randai merupakan persembahan teater etnik minangkabau yang menggabungkan seni muzik, tarian, drama, nyanyian dan pencak silat. Randai biasanya dipersembahkan bagi upacara tradisi dan perayaan, dan kisah panjang memakan masa beberapa malam. Randai dipersembahkan sebagai teater dalam bulatan bagi mencapai persamaan dan penyatuan antara penonton dan peserta. Kisah disampaikan melalui lakonan serta nyanyian dan kebanyakan berdasarkan kepada lagenda Minangkabau dan cerita rakyat. Randai lahir pada awal abad ke-20 hasil gabungan seni bela diri tempatan, penceritaan dan tradisi persembahan lain. lelaki biasanya memaikan kedua-dua watak lelaki dan perempuan dalam cerita, tetapi sejak 1960-an wanita juga turut serta dalam persembahan ini.

Sebagai kesimpulan, kuliah pada minggu ini memberikan banyak maklumat berkenaan dengan ciri-ciri muzik tradisional kepada penulis. Maklumat ini berfaedah kepada penulis bagi mengetahui klasifikasi dan ciri-ciri muzik yang terdapat di Malaysia. Bagi meningkatkan lagi pengetahuan penulis berkenaan dengan kandungan kuliah ini, penulis akan membuat rujukan melalui pembacaan buku, kertas kerja, majalah dan internet. Pembelajaran dalam kelas dan rujukan luar akan memperkasakan lagi ilmu pengetahuan penlis dalam bidang ini.

Teruskan Membaca...